مفهوم رفتار کلی در نظریه ویلیام گلاسر

ما معمولا کلمه رفتار را در معنایی بسیار محدود به کار می بریم. فرهنگ لغت من رفتار را راه هدایت خود تعریف می کند. این تعریف را می پذیرم ، اما مایلم این راه را بسط دهم. از نظر تئوری انتخاب این کلمه بسیار مهم است. چهار جزء لاینفک وجود دارد که با هم راه هدایت خودمان را تشکیل می دهند. اولین جزء فعالیت است ؛ وقتی درباره رفتار می اندیشیم اغلب فعالیت هایی چون راه رفتن حرف زدن یا خوردن را در نظر داریم.  جزء دوم تفکر است ؛ ما همیشه درباره چیزی فکر می کنیم. جزء سوم احساس است ؛ هنگام رفتار همیشه احساسی هم داریم. جزء چهارم فیزیولوژی است ؛ مثل ضربان قلب در جریان خون ، تنفس شش ها و شیمی اعصاب مربوط به عمل مغز. در این مقاله به بررسی مفهوم رفتار کلی در نظریه ویلیام گلاسر می پردازیم.

از آنجا که تمام این اجزا هم زمان کار می کنند ، تئوری انتخاب به کلمه رفتار صفتی می افزاید و آن را رفتار کلی می نامد. کلی نامیده شده چون که پیوسته مرکب از چهار جزء است ؛ عمل ، تفکر ، احساس و فیزیولوژی همراه با تمام اعمال ، افکار و احساسات. در حال خواندن این نوشتار ، شما نشستن ، ورق زدن کتاب ، حرکت سر و چشم را انتخاب می کنید و این فعالیت شماست. همین طور شما درباره آنچه می خوانید فکر می کنید وگرنه نمی توانستید بفهمید چه نوشته شده است. در عمل وقتی که عمل می کنید ، پیوسته در حال تفکرید و بالعکس ، زیرا این دو با هم اند. بسیاری اوقات آنها را با هم ترکیب می کنیم و در یک کلمه می گوییم : انجام دادن.

وقتی می گوییم : دارم کاری را انجام می دهم ، تقریبا همیشه ترکیب خاصی از تفکر و عمل را در نظر داریم . شما همیشه احساسی خاص دارید. همیشه از لذت یا درد باخبرید. احتمالا همین الان شاید زیاد این احساس را ندارید ، اما حداقل موافق یا مخالف با این فکر هستید که مصیبتتان را انتخاب می کنید یا درباره آن فکر می کنید و فکر کردن همیشه با نوعی احساس همراه است. شما همیشه احساسی دارید ، حتی اگر بسیاری اوقات به آنچه احساس می کنید ، توجهی نداشته باشید. در عین حال قلب شما می زند ، نفس میکشید و مغز شما کار می کند ؛ یعنی همیشه فیزیولوژی مربوط به انتخاب شما در عمل ، فکر و احساس ، یعنی رفتار کلی شما وجود دارد.

حال که تعریف مفهوم رفتار کلی ارائه شد ، شاید راحت تر بتوان این مطلب را منتقل کرد که وقتی گلاسر از انتخاب احساسات سخن می گوید ، منظورش چه چیزی است؟

گلاسر در رابطه با احساسات از نقطه نظر تئوری انتخاب می نویسد :

انتخاب رفتار از نگاه گلاسر

اگر خوب توجه کنید ، به سادگی در می یابید که ضمن خواندن این نوشتار احساس خاصی دارید. البته آن آگاهی به این معنا نیست که شما انتخاب می کنید آنچه را که احساس می نمایید ، ممکن است بگویید که ، از احساساتم آگاهم اما آنها را طبیعی تلقی می کنم. من از انتخاب آنها آگاه نیستم و من مطمئنا آگاه نیستم که وقتی ناشادم ، این ناشادی را انتخاب می کنم. اگر به ادعای شما ، انتخابی داشتم ، مطمئنا مصیبت را انتخاب نمی کردم. اما اگر این گفته درست بود ، دیدن یک روانپزشک معنی نمی داشت.

اگر نمی توانستید راجع به احساستان انتخابی داشته باشید ، صحبت راجع به زندگی و مشکلتان چه فایده ای می داشت؟ توضیح من از اینکه چرا معتقدید بر چگونگی احساس خودکنترلی ندارید ، آن است که شما نسبت به آنچه احساس می کنید کنترل مستقیمی ندارید ، اما نسبت به تفکر و عمل خود این کنترل مستقیم را دارید.

در نتیجه چنانچه شخص افسرده ای به من مراجعه کند ، معنی ندارد که به ایشان بگویم شاد باش! هیچ کس نمی تواند مستقیما انتخاب کند که احساس بهتری بیابد. این انتخاب مانند انتخاب یک رفتار فعال مثل تنیس یا رفتار فکری مثل بازی شطرنج نیست. اما در صورتی که شما مفهوم رفتار کلی را بپذیرید و چهار عنصر آن را جدایی نا پذیر بدانید ، آن وقت در می یابید با اینکه کنترل مستقیمی بر چگونگی احساس خود ندارید ، کنترل غیر مستقیم بسیاری نه تنها بر چگونگی احساس خود ، بلکه بر فیزیولوژی رفتار خویش هم دارید.

با وجود اینکه تمام چهار جزء رفتار همیشه در یک رفتار کلی دخیل اند ، اما کنترل مستقیم شما فقط بر اعمال و افکار شماست.

ممکن است بگویید :

گاهی اوقات به نظر می رسد بر افکار خودم هم کنترل ندارم زیرا نمی توانم یک فکر تکراری را از ذهنم دور کنم. تعبیر من این است که شما تکرار آن فکر را انتخاب می کنید ، که در عین مصیت بار بودن بر برخی از جبنبه های زندگی تان کنترلی بهتر از انتخاب هر فکری دیگر به شما می دهد. این اندیشه که همیشه می کوشید بهترین انتخاب را انجام دهید ، در درک رفتار کلی بسیار اساسی است.