تکنیک‌های تمجید از کودک از نگاه مشاوره روانشناسی کودک

در این مقاله سعی کرده ایم تکنیک‌های تمجید از کودک را با هم مرور کنیم. همان طور که می دانید، صرفا با تعریف و گفتن کلامی ، تاثیر چندانی بر عزت نفس و اعتماد به تفس عزیزان خود نمی گذاریم، بلکه راه های علمی تری هم برای این کار وجود دارند. در ادامه از نگاه مشاوره روانشناسی کودک این موضوع را دنبال می کنیم :

تکنیک اول مشاوره روانشناسی آنلاین : به اندازه از او تمجید کنید

به تمجید به عنوان یک غذای خوشمزه بیاندیشید که به وسیله آن کودکتان را تغذیه می کنید : یک عالمه ماکارونی ساده (توجه کم) به همراه یک پیمانه گوشت چرخ کرده و سس خوشمزه (تمجید و تشویق ملایم) به علاوه مقدار زیادی پنیر گودای رنده شده (جشن و سرور) که روی آن می ریزید.
بچه ها نیازمند تمجید به اندازه هستند ، زیرا پدرها و مادرهایی که همیشه در تمجید از کودک شان تعادل را رعایت نمی کنند (“تو بهترین پسر دنیا هستی! ” ) ممکن است در نهایت با نوپایی رو به رو شوند که یا نسبت به تمجید دیگران بدگمان شده اند و یا برای این که به خودباوری برسند نیازمند تشویق و تحسین مداوم هستند.
فقط از آن رفتاری که می خواهید در کودک نهادینه شود تمجید کنید نه از خود کودک.
وقتی هنگام شستن ظرف ها به کسی کمک می کنید ، آیا ترجیح می دهید طرف مقابل به شما بگوید : “به خاطر شستن قابلمه ها ازت ممنونم ، واقعا کمک بزرگی بود ” یا “تو بهترین کمکی هستی که من تا به حال داشته ام!.”
من اولی را توصیه می کنم ، زیرا گفتن “تو بهترین کمکی هستی که من تا به حال داشته ام” ممکن است یک روز درست باشد ، و روز دیگر نادرست (یعنی زمانی که کودک تان از کمک کردن به شما امتناع می ورزد). از سوی دیگر ، گفتن “شستن قابلمه ها کمک بزرگی به من بود” ۱۰۰ درصد درست است و دقیقا همان رفتاری که منظور نظر شماست مورد تاکید قرار می گیرد.
از تلاش های پربار کودک تمجید کنید.
زمانی که کودکتان تلاش می کند به او امیدواری بدهید ، حتی اگر تلاشش ثمربخش نباشد. “چقدر کار خوبی کردی شیر رو ریختی توی لیوان”. بدین ترتیب ، در هر قدم شاهد پیشرفت یکنواخت در او خواهید بود و او احساس موفقیت می کند.

تکنیک دوم مشاوره روانشناسی آنلاین : اول تمجید نکنید تا بعد منکر آن شوید

“خیلی خوبه. تو همه اسباب بازی هات رو جمع کردی. اما یادت باشد که من نباید مدام غر بزنم تا تو هم یه کاری بکنی؟” معمولا از نگاه مشاوره روانشناسی کودک ، این تکنیک را “تمجید تخریب کننده” می گویند و همه ما از این شیوه متنفریم. مثل این می ماند که شما هدیه ای را به کسی می دهید ، و بعد بلافاصله آن را پس می گیرید. این کار به کودک شما می آموزد که هیچ وقت به تعریف و تمجید کسی اعتماد نکند.

تکنیک سوم مشاوره روانشناسی آنلاین : تمجیدهای در گوشی

تمجید در گوشی یکی از راه های مورد علاقه من برای نشان دادن چراغ سبز به رفتارهای خوب است.
هدف از تمجید در گوشی چیست؟ تمجید در گوشی یعنی بیان مطالبی به دیگران با صدای بلند نزدیک کودک تان ، به گونه ای که او بتواند حرف های شما را به طور اتفاقی و ناخواسته بشنود. این رویکرد بسیار موثر است زیرا همه ما اعم از کودک و بزرگسال بیشتر دوست داریم چیزهایی را که به طور ناخواسته می شنویم باور کنیم تا مطالبی را که مستقیما به ما می گویند. این روش اثر تمجید کردن شما از کودک را پنج برابر بیشتر میکند (و ضمنا باعث می شود انتقاد شما از کودک پنج برابر موثرتر واقع گردد.)
به عنوان مثال ، اگر دوستی بگوید : «خیلی خوشگل شدی» ، ممکن است با بی اعتنایی از کنار این اظهار نظر مودبانه بگذرید. اما اگر تصادفا و ناخواسته بشنوید که این حرف را دارد به فرد دیگری می زند ، احتمالا نیش تان تا بنا گوش باز می شود و آن را جدی می گیرید. از همه این ها گذشته ، شما به طور ناخواسته این حرف را شنیده اید ، بنابراین کسی برای دلخوشی تان آن را نگفته است.
ما نه تنها ترجیح می دهیم آنچه را که ناخواسته می شنویم باور کنیم ، بلکه وقتی این اظهارنظرها ، همچون یک راز ، سینه به سینه نقل می شوند ، آن ها را بیشتر باور می کنیم.

تکنیک چهارم مشاوره روانشناسی آنلاین : پاداش‌های کوچک

پاداش های کوچک می تواند حس همکاری را در کودک برانگیزاند. برخی منتقدان مخالف “پاداش” دادن به کودکان هستند. آنها می گویند : “کودکان تنها باید به نشانه احترام و از روی ادب از بزرگترها اطاعت کنند.” ایده قشنگی است ، اما انتظار این شکل از همراهی و همکاری از جانب نوپایان مثل این می ماند که از آنها توقع صبر و بردباری داشته باشیم . مسلما چنین اتفاقی شدنی نیست.
پاداش های کوچک برای چیست؟ پاداش های کوچک (مشوق ها ) هدایای کوچکی هستند که وقتی می بینیم کودکان همان کاری را که ما می پسندیم انجام می دهند ، تقدیم شان می کنیم . پاداش دادن مثل رشوه دادن نیست. رشوه همانا تشویق رفتار بد در فرد است. حال آنکه مشوق ها رفتار خوب را در فرد تقویت می کنند. البته ، شما خود پاداش درجه یک کودک تان هستید. جایزه دلخواه او کمی قشقرق ، شکار حشره ، گرگم به هوا ، یا قصه گویی است. اما مشوق های کوچک گاه به گاه مثل عکس برگردان ، تمبر ، ستاره یا یک تکه شیرینی اثر معجزه آسایی دارند.
استفاده هوشیارانه و البته گاه به گاه از شیرینی ، پاداش قدرتمندی برای نوپاهاست. اما لطفا نگران نباشید. استفاده گاه به گاه از آب نبات پوبی ، یا بیسکویت حیوانات بع عنوان یک رفتار گاه و بی گاه نه باعث چاقی می شود ، و نه منجر به شهوت دائمی نسبت به شیرینی خواهد شد.

مثال عملی تکنیک استفاده از پاداش از نگاه مشاوره روانشناسی کودک

مثلا عوض کردن پوشک کودکان را در نظر بگیرید. کودک نوپای تان را روی یک میز نشانده و یک جایزه کوچک جلویش بگذارید ، مثلا بیسکویت مخصوص عوض کردن پوشک ( و آن را فقط موقع عوض کردن پوشک به او بدهید.) نصف آن را وقتی کار عوض کردن پوشک را شروع می کنید به او داده و نصف دیگرش را در وسط کار. معمولا ظرف چند روز آینده ، جدال فرو خواهد نشست.
چند روز بعد ، نیمه دیگر شیرینی را نزد خود نگه دارید و پس از اتمام کار به بدهید. بعد از چند هفته ، جایزه را به نصف ، آن هم پس از پایان کار تقلیل دهید. در نهایت ، دیری نمی گذرد که دیگر شما برای عوض کردن پوشک نیازی به دادن شیرینی پیدا نخواهید کرد ( البته هنوز باید با سرعت هرچه تمام تر او را عوض کنید. از آن گذشته نصف شیرینی کودک غارنشین شما را بیش از قبل آرام نگاه خواهد داشت!)
ضمن این که ، شیرینی دادن به نوعی همان نشان دادن توجه کافی به کودک است که با یک تمجید شیرین و یکی دو دقیقه بازی کردن با کودک بلافاصله بعد از عوض کردن پوشک ، به همکاری کردن او پاداش می دهید. اوقات خوشی که شما با نوپای تان سپری خواهید کرد ، بهترین جایزه او خواهد بود ، آن هم بعد از فراموش شدن تاکتیک شیرینی دادن به کودک.

تکنیک پنجم مشاوره روانشناسی آنلاین : علامت گذاشتن روی دست

علامت گذاشتن روی دست چیست؟ آیا می دانید که کودکان چقدر از علامت گذاشتن روی دست و تاتوهای موقت خوششان می آید؟ از منظر مشاوره روانشناسی کودک و حتی مشاوره روانشناسی خانواده ، با علامت گذاشتن روی دست به وسیله یک ماژیک ، در حقیقت به آن ها پاداش بدهید.
علامت های پشت دست بسیار سودمند هستند ، زیرا بچه ها تمام روز به آن توجه می کنند و کار خوبی را که انجام داده اند به یاد می آورند.
موقع خواب ، علامت ها را بشمارید و به او یاد آوری کنید که هر علامت مربوط به کدام کار خوب او بوده است. بنابراین ، او یک روز خوب را با احساس خوب برنده شدن به شب خواهد رساند!
کاربرد این ایده آسان و اثر بخش است ، و حتی یک ریال هم هزینه ندارد.

تکنیک ششم مشاوره روانشناسی آنلاین : نمودار ستاره‌ها

نمودار ستاره ها چیست؟ نمودار ستاره ها روش بسیار خوبی برای استفاده از یک پاداش کوچک است که در نتیجه آن می توانید به نوپایان بزرگتر توجه نشان دهید ، و به اصطلاح مخزن پارکومتر آن ها را پر کنید.
چگونگی رسم نمودار ستاره ها :سه رفتار کودک را انتخاب کرده و بر روی آن ها تمرکز کنید . دو کاری که کودک تان قبلا انجام می داده (مثلا مسواک زدن و شستن دست ها) و یک کار دیگر را که در حال حاضر انجام نمی دهد ( مثلا خوردن کلم بروکلی یا جمع کردن اسباب بازی هایش) انتخاب کنید. اهدافی را باید انتخاب کنید که شفاف و صریح باشند. به عنوان مثال ، این که به او یگویید که بگوید متشکرم بسیار صریح تر از این است که بگویید : “مودب باش” و “در مدرسه دعوا نکن” واضح تر این است که بگویید : “با بچه های مدرسه مهربان باش.”

• نقشه خودتان را شرح بدهید: هنگامی که اوضاع و احوال آرام است ، بغل دست کودک تان بنشینید و درباره کارهای خوبی که اخیرا انجام داده با او صحبت کنید ؛ بعد به او بگویید که چه نقشه ای در سر دارید تا با کمک آن بتواند عملکرد بهتری داشته باشد : “عزیزم ، من از خیلی از کارهایی که می کنی خوشم میاد ، اما دلم می خواد بهت کمک کنم که کارهای خوب بیشتری بکنی”. سه کاری را که می خواهید هر روز انجام شان بدهد ، به او بگویید. بگذارید بداند هر وقت که یکی از آن کاها را انجام داد ، یک ستاره دریافت خواهد کرد.
• برای موفق شدن آماده شوید: یک جدول دو هفته ای را روی یک کاغذ بزرگ بکشید. بگذارید کودک تان نیز با نقاشی های خودش یا بریده مجلات آن را تزئین کند. بعد او را به فروشگاه ببرید و بگذارید ستاره ها یا عکس برگردان های مورد علاقه اش را انتخاب کند. درگیر کردن کودک در این برنامه ، او را شیفته دستیابی به موفقیت خواهد کرد و جدول ستاره های او را خواهد ساخت.

وقتی کودک تان به اهداف از پیش تعیین شده شما دست پیدا کرد ، به او اجازه بدهید خودش یک ستاره بچسباند. تاثیر جدول ستاره ها را با روش تمجید در گوشی از موفقیتش بیشتر کنید.
به خاطر همکاری خاص کودک تان یک ستاره دیگر به او جایزه بدهید و از او بپرسید که با به دست آوردن ده ستاره دوست دارد چه جایزه ویژه ای به او بدهید (عکس برگردان های خنده دار ، سیب زمینی تنوری ، شیرینی، و از این قبیل…)
نوپایان به خاطر گرفتن ستاره ها به خود می بالند. آن ها را در محلی قرار بدهید که او (و دیگران) بتوانند ببینند. مطمئنا هر وقت که از کنارشان می گذرد و موفقیت های خودش را می بیند، دستخوش حظ بصر خواهد شد.
هر دو هفته یک بار ، جدول جدیدی رسم کنید و رفتارهای جدیدی را که قصد دارید به خاطر انجام هر چه بهترشان به او جایزه بدهید ؛ در کنار اهداف قدیمی تر بنویسید.