مکانیسم‌های دفاعی مرحله دهانی

قبل از ورود به بحث مکانیسم‌های دفاعی در مرحله دهانی ، ابتدا اجازه دهید یک بار دیگر مروری بر تعریف دفاع روانی داشته باشیم : «دفاع ها آن نوع از اقدامات روانی هستند که مضامین عاطفی ناخوشایند را از عرصه هوشیاری به خارج از آگاهی می رانند» (عاطفه اصطلاحی روان تحلیلی برای یک هیجان است) .

مکانیسم‌های دفاعی مرحله دهانی از نگاه مشاوره روانشناسی

به خاطر داشته باشید کلیه دفاع هایی که در ادامه می خوانید ، این خصوصیت کلی را دارند که با بردن هر عاطفه ای به قسمت ناخودآگاه اثرات آن عاطفه را فرو می نشانند. بعلاوه در نظر داشته باشید که بیشتر این دفاع ها می توانند در دسته های جمعی و در کنار یکدیگر فعالیت کنند.

مکانیسم فرافکنی یا projection

شما با تغییر سمت و سوی رفتارهایتان ، عواطف ، تکانه ها ، یا تمایلات (اعمال روانی) خود را به فرد مقابل نسبت می دهید. اگر اختلالی در آزمون واقعیت وجود داشته باشد ، عواقب فرافکنی وخیم تر و با “فرافکنی روان پریشانه” همراه خواهد بود ، به ویژه اگر نقص و یا کمبودی در فرآیند تمایز خود شی وجود داشته باشد ، فرافکنی تشدید پیدا می کند. معمولا بخشی از پیشداوری هایی را که افراد فرافکن آماج دیگران می کنند ، آن دسته از خصلت های شخصی خودشان است که وجود آنها را در خود نمی پسندند.

خانم د. تصور می کرد که رییسش از دست او عصبانی است. او توضیح داد که رییسش از او خواسته تا گزارش کار خود را بی معطلی تهیه کرده و به او تحویل دهد. این کار برای او خیلی مشکل بود ، زیرا او در همان روز مشغله های دیگری هم داشته است. وی تا پایان وقت اداری همان روز حتی زودتر از آنچه انتظار می رفت گزارشش را تحویل داد. با اینکه رییس او هیچ رنجش خاطری از بابت تاخیر در تحویل گزارش از خود نشان نداده بود ، اما او تمام شب را بیدار ماند و از این که احتمالا رییسش را عصبانی کرده باشد ، نگران بود.
بعد از بحث کوتاهی با مشاور رواشناسش ، مشخص شد که تنها کسی که این وسط ناراحت بوده “خودش” است. او تصور می کرد برخورد رییسش با وی غیرمنصفانه بوده زیرا رییش می دانست کارهای دیگری نیز در همان روز به او محول کرده است که بایستی سر وقت به او تحویل می داد. این زن خشم خود را به سوی رییسش فرافکنی کرده بود و تصور می کرد رییس از دست او عصبانی است.

راهکارهای تشخیصی این مکانیسم :

می توانید در جلسه درمان یا حتی در هر جلسه دوستانه ای که برای مشورت یا مشاوره دادن به دوست یا درمان جو اختصاص می دهید این گونه عمل کنید : در ابتدای صحبت ممکن است مراجع شما از شما بپرسد : «آقای دکتر! خدا بد نده ، امروز روز بدی داشته اید؟» شما میتوانید (به شوخی یا جدی) پاسخ دهید که «نکنه خودتان روز بدی داشته اید ، و ترجیح داده اید فکر کنید ، من روز بدی داشته ام.»

مکانیسم دفاعی درون‌فکنی Introjection

شما به کمک کارکردهای ایگو (از قبیل ادراک ، حافظه و یکپارچه سازی) تصویری از فرد دیگر در ذهن خود می سازید ، تا به محض دیدن آن شخص ، به خاطر بیاورید که خودتان چگونه شخصی هستید ، سپس تصورات و خاطرات خود را بر اساس این تصاویر سازمان دهی می کنید. «هیات روانی» که بر این اساس شکل می یابند ممکن است آماج تخیلات و عواطف ما واقع شوند.

هیات درونی شده غالبا محتوای «ساختار روان» را تشکیل می دهد. تصور می رود کودک در طی اولین سال زندگی خود چهره ای را که از مادر خود درون فکنی کرده است در موقعیت های مختلف زندگی به عنوان ظرفیتی برای تسلی خاطر شخصی خود به کار خواهد گرفت. بنابراین به زبان تئوریک ، هیات درونی شده در رشد و یا به تاخیر افتاد ظرفیت نیروهای ایگو به ویژه قدرت تحمل عواطف و کنترل تکانه ها نقش عمده ای ایفا میکند.

هرگاه (برای خنثی سازی عواطف ) از دفاع درون فکنی استفاده می کنید ، بیشتر بر مبنای تصویری که از شخص دیگر ساخته اید واکنش نشان خواهید داد. بعضی از تحلیل گران همانند سازی را به عنوان ازدحام پایدار موضوعات درون فکنی شده تعریف می کنند. مثال این مکانیسم را در زیر بخوانید :

پدر آقای ز. همیشه فرزندش را آماج سرزنش های تحقیر آمیز خود قرار می داد و به همین جهت در این اواخر مکررا احساس خودکشی به او دست می داد. برایش تفسیر کردم که در واقع او آرزوی مرگ پدرش را داشته است ، اما به خاطر احساس وابستگی به پدرش ، سمت و سوی خشم را به طرف خود تغییر داده و در نتیجه خیال کشتن خود را کرده است. آقای ز. قصد داشت با ارتکاب به خودکشی و تحقیر پدرش ، سیاست های تربیتی او را به باد انتقاد دهد و از این نوع خیالپردازی لذت می برد. اما او با تقسیر من موافق بود که کشتن خودش بیش از همه تنبیهی برای خودش بوده و هیچوقت دوست نداشته است پیش از مرگ خود ، شاهد مرگ پدرش باشد.
با پایان آن هفته کاری و شروع هفته ای دیگر صبح روز دوشنبه ، متوجه شدم که آقای ز. پیغام تلفنی گذاشته که : «دکتر بلاک ، تقصیر شماست که من زنده ام ، پدرم دوباره مرا تحقیر کرده ، بعد به پارکینگ رفتم و ماشین را روشن کردم ، از دست پدرم داشتم دیوانه می شدم به یاد حرف شما افتادم که گفته بودید ، هر گونه آسیب زدن به خود ، کار احمقانه ای است. به امید دیدار.»

در خصوص این مراجع تفسیر روان پویشی ارئه شده از دفاع آقای ز. (تغییر جهت به سمت خود) موثر افتاده بود. او به طور کامل نمی توانست  تفسیرهایی که انجام می دادم انسجام بخشد ، به همین جهت او شخص مرا و عباراتم را در ارتباط با بیهوده بودن خودکشی ، درونی کرده بود. موضوعات دورنی شده به طور آشکار او را متنبه ساخته بود که نباید هیچ کار «احمقانه ای» انجام دهد. برای او روشن کرد که برخلاف تصور پدرش زندگی شخصی او حداقل برای یک شخص (خودش) ارزشمند است. این موضوع بیان مثبتی از علاقه مندی وی به زندگی بود که در تقابل با تفاسیر روان پویشی به طور آشکارا مانع از اقدام به خود کشی او شده بود.

مکانیسم دفاعی توهم Hallucination

افراد سایکوتیک گاهی افکاری را میبینند یا می شنوند که غیر واقعی بوده و بدون اینکه تلاشی برای تفکر درباره آنها صورت گیرد تظاهر پیدا میکنند. این پدیده تبلوری از آرزو ها ، اعتقادات ، تخیلات ، یا انتقاد از دیگران می باشد. آنها نمیدانند چیزهایی که می بینند و یا می شنوند ، برخاسته از افکار خودشان هست ؛ به همین جهت کارکردهای ایگوی آنها از قبیل آزمون واقعیت ، تشخیص واقعیت از غیر واقعیت ، تفکر انتزاعی ، و مهار فرایند های اولیه تفکر کار آمدی لازم را ندارند. اگر برخی از کارکردهای ایگو کارآمدی لازم را داشته اما به حد سایکوتیک نرسیده باشد ، در این صورت ممکن است «خطای ادراکی» یا «رویاپردازی روزانه» رخ دهد که معمولا ادراکات (دیداری ، شنیداری) احساسات (چشایی ، بویایی ، لامسه) ، افکار (فرامین ، خیالپردازی های کوتاه) عذاب وجدان (انتقادگرایی) ، و حافظه (شنیداری، دیداری) آنها را نشانه می رود.