راجرز و ماهیت انسان

[vc_row][vc_column][vc_column_text css=”.vc_custom_1546857597875{margin-bottom: 0px !important;}”]مطالعه زندگی ، تفکر و دیدگاه بزرگان علم ، به ویژه بزرگان علوم رفتاری و تعلیم و تربیت که عمر خود را در توصیف و تبیین ذهن و دل آدمیان صرف کرده اند ، هم دلپذیر است و هم چالش انگیز و تناقص آمیز سفری است از “خویشتن” به ژرفای ناشناخته و همواره در جستجوی “خویشتن”. توصیف نمودها ،تصویر هست ها و جلوه نیلوفرانه رفتار و تبیین و تفسیر ، گمانه زنی در علل و اسباب و چگونگی برآمدن این زیبایی از لجن زار است. مقاله آماده شده به “کارل رانسوم راجرز” اختصاص یافته است و در مورد ماهیت انسان از دیدگاه راجرز توضیح می دهد.

[/vc_column_text][vc_column_text css=”.vc_custom_1546256696719{margin-bottom: 0px !important;}”]کارل رانسوم راجرز در هشتم ژانویه سال ۱۹۰۲ در اوک پارک ایالت ایلینویز ، در حومه شیکاگو چشم به جهان گشود . راجرز شرح حال خود را این گونه به تصویر می کشد :

“من در خانواده ای که برای پیوندهای خویشاوندی اهمیت فراوان قایل بود، و در فضایی بسیار سخت که در آن ارزش های اخلاقی و مذهبی به سازش کشیده نمی شدند، پرورش یافتم. والدینم با شیوه های ظریف و محبت آمیز رفتار ما را سخت کنترل می کردند، چنان زیرکانه و دوست داشتنی اعمال نفوذ می کردند که این شیوه بعدها پایه ای برای رویکرد بی رهنمون در مشاوره های من شد.

ما پذیرفته بودیم که با دیگران تفاوت داریم ، نوشیدنی های الکلی ، سیگار ، ورق بازی ، تئاتر و سینما ممنوع بود، معاشرت های اجتماعی بسیار کم ، ولی کار بسیار زیاد بود . بعدها در بازگویی خاطرات برای فرزندانم ، باور کردنی نبود که نوشابه های گازدار نیز تا اندازه ای برایم طعم گناه داشت و زمانی که نخستین بطری نوشابه ام را خوردم ، کمی احساس شرارت به من دست داد . در درون خانواده ، علیرغم تبعیض فراوانی که بین برادر بزرگ تر و بقیه وجود داشت ، اوقات خوشی را در کنار هم داشتیم بین ما رقابت و در عین حال رفاقت وجود داشت . با دختران و پسران خارج از محیط خانواده معاشرت نداشتیم ، به همین دلیل من خود را فردی خجالتی ، یکه و تنها ، خیال پرداز و غالبا غرق در رویا می دیدم ، که علاقه خاصی به خواندن کتاب داشت ، من هر کتابی را با علاقه می خواندم حتی لغت نامه ها را .”

تنهایی راجرز سبب شد تا به دیدگاه شخصی خود از دنیا و تجربه خویش ، متکی شود. این ویژگی تمام عمر با او ماند و پایه های نظریه شخصیت او را ساخت . در سال های بعد او پی برد که تنهایی اش ، علاوه بر تاثیر بر شخصیت خود او ، قویا بر نطریه شخصیت او نیز اثرگذار بوده است.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][mk_image src=”http://www.omidanhozoor.com/wp-content/uploads/2018/12/knlhk.jpg” image_size=”full” title=”ماهیت انسان از دیدگاه راجرز” align=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text css=”.vc_custom_1546260329594{margin-bottom: 0px !important;}”]

ماهیت انسان از دیدگاه راجرز

در طول دهه ۱۹۷۰ بی اف اسکینر و کارل راجرز با نفوذترین روان شناسان زنده در میان روان شناسان امریکایی بودند . از آنجایی که تمام روانشناسان در معرض تفکر این دو قرار داشتند ، پیروان بی شماری را به خود جذب کردند. راجرز و اسکینر دو رهبر نمادین شکاف عمیق در روان شناسی معاصر امریکا ، یعنی رفتارگرایی و پدیدارشناسی بودند که در بسیاری از موضوع های مهم با یکدیگر اختلاف نظر آنها ، در خصوص تصورشان درباره ماهیت انسان است. و در تمامی نظریه هایشان این اختلاف نظر از همه آشکارتر است .

بررسی فرضیه های راجرز این اختلاف عمیق فلسقی را آشکار می کند و ، مقایسه هر کدام از فرضیه های وی با اسکینر نشان دهنده این قطب های متضاد است . راجرز در خصوص اراده آزاد در برابر جبرگرایی موضع کاملا روشنی دارد. اشخاص کامل در آفرینش چگونگی خودشان آزاد هستند و هیچ کدام از جنبه های شخصیت برای آنها تعیین نمی شود.

بنابراین به نظر راجرز انسان ها تا اندازه ای “معماران” خود ، هستند و آزادی جزء جدایی ناپذیر گرایش به خود شکوفایی است. گرایش به خود شکوفایی در اشخاصی که عملکرد کاملی دارند کاملا عملی است. این افراد می دانند که آزاد هستند و آزادی را حقیقتا در هر لحظه حس می کنند . اعتقاد راجرز به آزادی به راستی چشم گیر است.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][mk_image src=”http://www.omidanhozoor.com/wp-content/uploads/2018/12/jklml.jpg” image_size=”full” title=”عدم یا وجود منطق” align=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text css=”.vc_custom_1546260346219{margin-bottom: 0px !important;}”]

عدم یا وجود منطق

بنا به نظر راجرز شخص در عمیق ترین سطح وجودی خود ، منطقی است گرچه اعمال غیر منطقی در زندگی روزمره نمایان است. تجاوز به عنف ، جنگ ،تبعیض ، قانون گریزی ، و اعمال غیر منطقی ناشی از ناهماهنگی انسان با ماهیت درونی و حقیقی اوست.

اما منطق انشان در بالاترین حد خود زمانی ظاهر می شود که گرایش به شکوفایی با حداکثر شدت در حال تحقق باشد . ویلارد فریک در مصاحبه منتشر شده خود با راجرز اظهار داشت آزادی ، منطقی بودن و گرایش به شکوفایی تسهیل می شود، فرد ، به طور فزاینده ای در هدایت رفتار خود آزادتر و آگاه تر می شود . همچنان که آگاه تر می شود، متقابلا بهتر می تواند مسیر منطقی خودشکوفایی را انتخاب کند. در یک موقعیت آرمانی ، و در انتهای این مسیر مارپیچ و سودمند شخصی کامل ایستاده که رفتار وی به گونه لطیفی منطقی است.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][mk_image src=”http://www.omidanhozoor.com/wp-content/uploads/2018/12/ljkdhd.jpg” image_size=”full” title=”تغییر پذیری در تبیین ماهیت انسان” align=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text css=”.vc_custom_1546260365606{margin-bottom: 0px !important;}”]

تغییرپذیری در تبیین ماهیت انسان

یکی از مهم ترین شاخص های مورد قبول روان شناسان برای تغییرپذیری ، تاکید نظری آنان بر رشد مداوم شخصی است. در نظریه راجرز این تاکید در مفهوم گرایش به شکوفایی کاملا آشکار است. در تفسیر مفهوم گرایش به شکوفایی ، فرد به گونه ای به تصویر کشیده می شود که با مداومت هر چه بیشتر به سوی رشد ، آشکار ساختن بالقوه های خود و تغییر ، در این فرایند حرکت می کند. با در نظر گرفتن این “جنبه ” ، تغییر بخش جدایی ناپذیری است که در نظام راجرز معنای انسان بودن را می دهد. وی معتقد است شخص همچنان که رشد می کند ، به گونه فزاینده ای در هدایت مسیر رشد شخصی خود آزادتر و منطقی تر می شود و قدرت تصمیم گیری برای چگونه انسان بودن پیدا می کند . این ، همان راهی است که به روشنی مشخص می کند ، تمامی انسان ها به گونه معناداری در طول عمر خود تغییر می کنند.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text css=”.vc_custom_1546260376917{margin-bottom: 0px !important;}”]

ذهنیت و عینیت در تبیین ماهیت انسان

ذهنیت ، فرضیه اساسی نظام راجرزی است . ساختار اصلی نظریه پدیدارشناسی نیز مبتنی بر همین مفهوم است . در این دیدگاه نیز اعتقاد بر این است که تنها واقعیتی که می توانیم از آن مطمئن باشیم ، دنیای تجربه ذهنی ما، یعنی ادراک درونی واقعیت ماست . رویکرد پدیدار شناختی در فلسفه به توصیف بدون سوگیری ما درباره درک هوشیار جهان، درست به همان صورتی که رخ می دهد ، بدون این که بکوشیم آن را تغییر دهیم یا تحلیل کنیم اشاره دارد.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][mk_image src=”http://www.omidanhozoor.com/wp-content/uploads/2018/12/dghhdh.jpg” image_size=”full” title=”آسیب شناسی روانی” align=”center”][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_column_text css=”.vc_custom_1546260391332{margin-bottom: 0px !important;}”]

آسیب‌شناسی روانی

بنا به نظریه پدیدارشناختی راجرز ،بیشتر افرادی که از نظر روانشناختی نیز سالم هستند ، ممکن است با تجربه ای روبرو شوند که خودپنداره آنها را تهدید کند و مجبور شوند ، آن تجربه را تحریف یا انکار کنند .

اضطراب ، یکی از جنبه های برجسته زندگی روزمره در جامعه پیشرفته است. به همین دلیل افراد به طور معمول مکانیسم های دفاعی لازم را برای مقابله با سطوح متوسط اضطراب در اختیار دارند. اما، چنانچه ناهماهنگی تجربه ها با ساختار خودپنداره بیش از حد متوسط باشد و یا فراوانی تجربه های ناهمخوان بیش از حد باشد فرد اضطراب بسیار آزارنده ای را تجربه خواهد کرد ، که زندگی روزمره اش را دچار اختلال می کند . و به نوعی روان رنجوری مبتلا می شود .

در این مرحله ناراحتی فرد به مرحله ای می رسد که احتمالا به جستجوی کمک از روان درمانگر می پردازد تا اضطراب خود را تسکین دهد و اما در یک فرد روان رنجور ، چنانچه تجربه های تهدیدکننده ، به درستی در آگاهی نمادین شده باشد ، دفاع هایش تا اندازه ای موثر است.

در چنین شرایطی ساختار خودپنداره فرد روان رنجور منسجم اما تا اندازه ای متزلزل باقی می ماند. فرد روان رنجور ممکن است این تزلزل را هوشیارانه درک نکنند ، اما از نظر روانشناسی واقعا آسیب پذیر است. راجرز معتقد است اگر بین خودپنداره شخص و ارزشیابی وی از تجاربش ناهمخوانی به میزان زیادی وجود داشته باشد ، امکان دارد دفاع هایش بدون اثر شود و خودپنداره در یک حالت دفاع ، همراه با تجربه ناهمخوانی به میزان زیادی وجود داشته باشد ،امکان دارد دفاع هایش بدون اثر شود، و خودپنداره در یک حالت دفاع ، همراه با تجربه ناهمخوانی که به درستی در آگاهی نمادین شده باشد ، خرد می شود. از این رو در هم ریختگی شخصیت و آسیب روانی زمانی اتفاق می افتد که خودپنداره قادر نیست در مقابل تجربه های تهدیدکننده دفاع بپردازد. به افرادی که دچار این آسیب هستند عمدتا برچسب روان پریش زده می شود که رفتارهایشان عجیب ،غیرمنطقی و دیوانه وار به نظر می رسد.

راجرز معتقد است که رفتار افراد روان پریش غالبا با جنبه های انکار شده تجربه هایشان همخوانی دارد. به طور مثال کسی که غرایز جنسی خود را به سختی کنترل کرده ، قادر به درک این حقیقت نیست که آنها بخشی از خود پنداره وی شده اند و ممکن است ، تمایلات جنسی خود را برای کسانی آشکار کند که در زمان روان پریشی با وی مواجه می شوند . بسیاری از رفتارهای روان پریش ها ، این ماهیت را دارند .

درمان فرد مدار راجرز تلاش می کند تا رابطه هماهنگی بین خودپنداره و کل ارگانیسم بوجود آورده و میزان بیشتری همخوانی بین خودپنداره ،و حوزه پدیدارشناختی تجربه فراهم سازد.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]